TheỦybanKinhtếTiếnđộdựánsânbayLongThànhrấtchậbản lề cửao đó, diện tích thu hồi đất làm sân bay Long Thành gần 5.400 ha. Tại Nghị quyết 53, Quốc hội giao hoàn thành thu hồi, bồi thường và hỗ trợ tái định cư trước năm 2021, nhưng việc thực hiện kéo dài sau 2021 nên Kho bạc Nhà nước buộc dừng giải ngân khi niên độ dự án kết thúc (2017-2021).
Tại báo cáo gửi Quốc hội, Ủy ban Kinh tế cho hay, để hoàn thành thu hồi đất và bàn giao mặt bằng giai đoạn 1, tỉnh Đồng Nai tạm ứng ngân sách để tiếp tục chi trả kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho người có đất bị thu hồi. Quá trình thực hiện có một số thay đổi so với Báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án (khu tái định cư, tổng mức đầu tư...), nên tỉnh kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét điều chỉnh dự án.
Bên cạnh đó, các tuyến giao thông kết nối T1, T2 với sân bay Long Thành nằm trong dự án đầu tư xây dựng giai đoạn 1, được phê duyệt tiểu dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Nhưng hiện các hộ dân có đất bị thu hồi thuộc hai tuyến đường này chưa được xác định vị trí để bố trí tái định cư.
Thêm nữa, UBND huyện Long Thành đã dừng tính toán hỗ trợ cho một số đối tượng theo kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước để chờ hướng dẫn xử lý. Điều này, dẫn đến tình trạng phát sinh nhiều đơn thư kiến nghị, khiếu nại. Trong khi đó, cuộc số người dân tại khu tái định cư Lộc An - Bình Sơn vẫn thiếu các tiện ích công cộng như chợ, trường học.
Đến nay dự án đã thu hồi được trên 4.882 ha trong tổng diện tích đất phải thu hồi, đạt 98,7%. Tỉnh Đồng Nai đã xét duyệt tái định cư cho 4.161 hộ. Trên 1.000 hộ đã duyệt tái định cư nhưng không đủ điều kiện, còn lại 285 hộ chưa xét duyệt. Kế hoạch đã phân bổ cho dự án hơn 22.855 tỷ đồng. Đến hết năm 2022, đã giải ngân hơn 73%, đạt 16.697 tỷ đồng.
Phối cảnh nhà ga sân bay Long Thành. Ảnh: ACV
Cũng theo báo cáo, Ủy ban Kinh tế nhận xét, tiến độ của dự án đầu tư xây dựng sân bay Long Thành giai đoạn 1 còn rất chậm và gặp nhiều vướng mắc.
Dự án thành phần 1 (các công trình Trụ sở cơ quan quản lý Nhà nước), mới có Trụ sở đại diện Cảng vụ hàng không miền Nam và Trụ sở Cục Quản lý xuất nhập cảnh (Bộ công an) đã bố trí vốn và phê duyệt chủ trương đầu tư. Tuy nhiên, bố trí vốn của các bộ, tỉnh Đồng Nai còn chậm.
Riêng dự án thành phần 2 (các công trình phục vụ quản lý bay) và dự án thành phần 3 (các công trình thiết yếu trong Cảng hàng không), theo Ủy ban Kinh tế, cơ bản đảm bảo tiến độ theo dự kiến.
Còn dự án thành phần 4 (các công trình khác), UBND tỉnh Đồng Nai mới hoàn thành giải phòng mặt bằng và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Cảng vụ hàng không miền Nam.
Sân bay Long Thành công suất 100 triệu hành khách, 5 triệu tấn hàng hóa mỗi năm. Toàn bộ vốn đầu tư dự án khoảng 336.630 tỷ đồng (khoảng 16 tỷ USD). Trong đó, giai đoạn một đầu tư 114.450 tỷ đồng (tương đương 5,45 tỷ USD).
Để dự án sân bay Long Thành giai đoạn 1 hoàn thành vào 2025, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ chỉ đạo tỉnh Đồng Nai, các bộ giải quyết vấn đề vướng mắc về vốn, giao chủ đầu tư. Chính phủ cũng cần ban hành chính sách phù hợp giúp các chủ đầu tư có thể chủ động cân đối dự toán, xây dựng kế hoạch giải ngân phù hợp, giảm thiểu tối đa tác động của giá nhiên liệu và nguyên vật liệu tới chi phí đầu tư xây dựng các dự án thành phần.
Hồi đầu tháng 8, Chính phủ trình Quốc hội xem xét, cho phép điều chỉnh một số nội dung của Nghị quyết số 53 để có cơ sở giải ngân và triển khai các bước tiếp theo. Các nội dung Chính phủ đề nghị điều chỉnh, gồm giảm tổng mức đầu tư, diện tích đất thu hồi, thời gian thực hiện và bổ sung nội dung về bố trí tái định cư các hộ dân thuộc 2 tuyến giao thông kết nối T1, T2 vào Khu dân tái định cư Lộc An - Bình Sơn.
Ủy ban Kinh tế cho rằng việc này là cần thiết, nhưng đề nghị Chính phủ chỉ trình Quốc hội xem xét hai nội dung là thời gian và vốn bố trí cho dự án. Các đề xuất điều chỉnh còn lại thuộc thẩm quyền của Chính phủ.
Cơ quan này cũng đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ lưỡng đảm bảo hiệu quả dự án, lợi ích Nhà nước và quyền lợi của người dân trong vùng chịu ảnh hưởng dự án. Chính phủ cũng cần kiểm tra, rà soát làm rõ việc điều chỉnh và thực hiện các nội dung của dự án khi chưa được cấp có thẩm quyền quyết định.
"Nếu có tiêu cực, tham nhũng, tư lợi hoặc giảm hiệu quả dự án, lãng phí nguồn lực, đề nghị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật", cơ quan thẩm tra của Quốc hội nêu.
Tại kỳ họp thứ 6 khai mạc vào 23/10, Quốc hội dự kiến xem xét, quyết định điều chỉnh một số nội dung của Nghị quyết 53 về Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành.